ကၽြန္ေတာ္ ေလးစားေသာ ကၽြန္ေတာ့ဘဝ၏ ေရွ႕ေဆာင္ လမ္းျပ ပုဂၢိဳလ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း

ကၽြန္ေတာ္ ေလးစားေသာ ကၽြန္ေတာ့ဘဝ၏ ေရွ႕ေဆာင္ လမ္းျပ ပုဂၢိဳလ္  ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း
ကၽြန္ေတာ္ ေလးစား၊ အားက် ၊ ဂုဏ္ယူ ၊တန္ဖိုးထားေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း

Saturday, May 18, 2013

Proactive Vs Reactive

Proactive Vs Reactive 
လူတစ္ေယာက္သစ္ပင္ျမင္႔ၾကီးတစ္ပင္ေပၚတက္ျပီး အကိုုင္းၾကီးတစ္ခုုကိုု ခုုတ္ခ်ေနတယ္။ သူေနရာယူပံုကမွားေနတယ္။ သစ္ကိုုင္းကိုု အရင္းဘက္က၏ကထိုုင္ျပီး အဖ်ားဘက္ကိုု မခုုတ္ပဲ၊
အဖ်ားဘက္ကထိုုင္ျပီးအရင္းဘက္က ခုုတ္ခ်ေနတယ္။ ဒါကိုုလမ္းသြားလမ္းလာတစ္ေယာက္က ျမင္ေတာ႔

"ေဟ႔လူ၊ ခင္ဗ်ားအဲ႔လိုုသာဆက္ခုုတ္ေနရင္၊ သစ္ကိုုင္းလည္းအျပတ္ ခင္ဗ်ားလည္း ျပဳတ္က်မွာပဲ"။

သစ္ပင္ခုုတ္ေနသူဟာ စိတ္အေႏွာက္ယွက္ျဖစ္သြားတယ္။ ဒီလမ္းသြားဟာ သူ႔ကိစၥကိုု၀င္စြက္ဖက္တယ္ လိုု႔ျမင္တယ္။ လမ္းသြားကိုုလည္း စိတ္ထဲက သူ႔မ်ားကိစၥ၀င္ပါလို႔ အျမင္မၾကည္ဘူး။ သိုု႔ေပမယ္႔ ဘာမွေတာ႔ ျပန္မေျပာဘူး။

အဲလိုုပဲခုုတ္ေနရင္းနဲ႔ သစ္ကိုုင္းဟာ က်ိဳးက်သြားေတာ႔ သစ္ကိုုင္းေပၚထိုုင္ေနတဲ႔ သူပါသစ္ကိုုင္းနဲ႔ အတူေအာက္ကိုုျပဳတ္က်သြားတယ္။ ေအာက္ေရာက္ေတာ႔ နာနာက်င္က်င္နဲ႔ပဲ ဖုုတ္ဖက္ခါျပီး ျပာျပာ သလည္းထ၊ ခဏကလမ္းသြား သြားလိုုက္တဲ႔ ဖက္ကိုလမ္းေမွ်ာ္ၾကည္႔ျပီး မခ်ိတင္ကဲေျပာရွာတယ္။

"ေတာက္ .... ကြာ၊ ငါေတာ္ေတာ္တံုုးပါလား၊ ခဏကလူဟာ ေရွ႕ ျဖစ္ေဟာနိမိတ္ဖတ္ဆရာ ျဖစ္ရမယ္၊ မွန္လိုုက္တာ ေဟာသြားတာမ်ား၊ ဒက္ထိပါလား၊ ငါ႔ဘ၀ေရွ႕ ျဖစ္ေလး မေဟာခိုုင္းလိုုက္ရတာ နာသကြာ။"

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

လူ႔ဘ၀ဆိုတာ ကာလ (Time)၊ ေဒသ (Space) ဆိုုတဲ႔ Dimension ၾကားထဲမွာ ျဖစ္ရတာပဲ။ ကိုုယ္႔ ေရာက္ေနတဲ႔ ကာလေဒသ အလိုက္ကိုုယ္ျပဳမူေအာင္ရြက္ရမယ္႔ကိစၥ၊ တာ၀န္ယူရမယ္႔ကိစၥ၊ အေျခအေနနဲ႔ လိုုက္ေလ်ာညီေထြစြာ လုုပ္ကိုုင္ရမယ္႔ကိစၥေတြ သိျပီး ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္တာ၊ ၾကိဳတင္ေတြးဆထားတာကိုု Proactive လိုု႔ေခၚတယ္။ ကိုုယ္ကိုုင္တြယ္ေျဖရွင္းရမယ္႔ ဘ၀အေျခအေနေတြနဲ႔ပါတ္သက္ျပီး တာ၀န္ယူႏိုုင္စြမ္းကို Proactive လိုု႔ေခၚရမယ္။

Proactive ျဖစ္တယ္ဆိုုတာ ကိုုယ္ရင္ဆိုုင္ေနရတဲ႔ အေျခအေနကေပးလာမယ္႔၊ ေကာင္းက်ိဳးေတြ အျပည္႔အ၀ရေအာင္၊ ဆိုုးက်ိဳးေတြကိုုယ္႔ကိုု မထိခိုုက္ေအာင္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္တာကိုုေျပာတာပဲ။
အေျခအေနတစ္ခုုကိုုရင္ဆိုုင္ရာမွာ Proactive မျဖစ္တဲ႔အခါ၊ အေျခအေနရဲ႕ သက္ေရာက္မူ(Affect)
ကို လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ အသိပညာဥာဏ္စြမ္းနဲ႔၊ စိတ္ဓါတ္ရင္႔က်င္မူအရ တံုု႔ျပန္ပံုု (Reactions) ႏွစ္မ်ိဳးရိွတယ္။

အသိဥာဏ္ပညာနည္းပါးျပီး၊ ရင္႔က်က္မူနည္းပါသူေတြဟာ အေျခအေနရဲ႕ သက္ေရာက္မူကိုု စိတ္ခံစားခ်က္ေတြနဲ႔သာတံုု႔ ျပန္တတ္တယ္၊ Emotional Reactions ေပါ႔။ အေျခအေနရဲ႕ ျပ႒ာန္းမူ အလိုုက္ ေပ်ာ္ရြင္ျခင္း၊ ၀မ္းနည္းျခင္း၊ စိတ္ဓါတ္က်ဆင္းျခင္း၊ စိတ္ဓါတ္တက္ၾကြျခင္း၊ စိတ္ဆိုုးျခင္း၊ မနာလိုု၀န္တိုုျခင္း၊ စိတ္အလိုုမက်ျဖစ္ျခင္း၊ စတဲ႔ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟကိုု အေျခခံတဲ႔ စိတ္ခံစားခ်က္ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ အေျခေနေၾကာင္႔စိတ္ခံစားခ်က္ေတြ ရလာတာမ်ိဳးကိုု Conditional ျဖစ္တယ္လိုု႔ေခၚတယ္။

လူတစ္ေယာက္ဟာ စိတ္ခံစားခ်က္နဲ႔ အျပဳအမူေတြဟာ အေျခအေနရဲ႕ ျပ႒ာန္းျခင္းကိုု ခံေနရတာတဲ႔ အေျခအေနကိုု Conditionally Sensitive ျဖစ္တယ္လိုု႔ဆိုုရမယ္။ အေျခေနက ၀မ္းနည္းေစရင္၊ အလြယ္တစ္ကူ၀မ္းနည္းတတ္ျပီး၊ အေျခအေနက ကိုုယ္႔ကိုု စိတ္ဆိုုးေစရင္ အလြယ္တစ္ကူစိတ္ဆိုုးတတ္တယ္ဆိုုရင္ ဒီလူဟာ မိမိကိုုယ္မိမိ ထိမ္းခ်ဳပ္ႏိုုင္စြမ္းမဲ႔ေနျပီျဖစ္တယ္။ အျပဳအမူ၊ အေတြးအေခၚ၊ စိတ္ဓါတ္ခံယူခ်က္အားလံုုးဟာ အေျခအေနအလိုုက္ျဖစ္ေပၚေနျပီး Conditional ျဖစ္လြန္းေနတယ္ဆိုုရင္ေတာ႔ လူျဖစ္ရံူးေနျပီျဖစ္တယ္။

အသိဥာဏ္ပညာ (Wisdom) အထိုုက္အေလ်ာက္ျမင္႔မားသူ၊ စိတ္ဓါတ္ရင္႔က်က္မူ (Maturity) အထိုုက္အေလ်ာက္ရိွသူေတြဟာ အေျခအေနရဲ႕ သက္ေရာက္မူေတြကိုု တံု႔ျပန္ရာမွာ အက်ိဳးသင္႔ အေၾကာင္းသင္႔ ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္တံု႔ျပန္ၾကတယ္။ Rational Reaction ေပါ႔။ စိတ္ခံစားခ်က္ေနာက္ မလိုုက္ဘဲ အေျခအေနရဲ႕ (Situation) သက္ေရာက္မူေတြကိုု၊ အေၾကာင္းအက်ိဳးနဲ႔ ျမင္ေအာင္ၾကည္႔ တတ္မယ္၊ ျဖစ္တတ္တဲ႔သေဘာကို လက္ခံႏိုုင္မယ္၊ ျဖစ္သင္႔တဲ႔သေဘာကိုု လုုပ္ေဆာင္ရမယ္႔ နည္းလမ္းကိုု ခ်င္႔ခ်ိန္တတ္တယ္ဆိုုရင္ Rational Reaction ျဖစ္တာပဲ။

လူတိုုင္းနီးပါး ကိုုယ္ေရာက္ေနတဲ႔ အေျခအေနရဲ႕ သက္ေရာက္မူေၾကာင္႔ စိတ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာထိုုက္ခိုုက္ မူေတြျဖစ္ျပီး မေပ်ာ္ရြင္ၾကတာေတြ႔ရတယ္။ အဲ႔လိုုမေပ်ာ္မရြင္ျဖစ္ေနရတဲ႔ အေျခအေနနဲ႔ စိတ္ခံစားခ်က္လြမ္းမိုုးမူေတြကေန ဘယ္လိုုရုုန္းထြက္ရမွန္း မသိတဲ႔အခါ ေဒါသသင္႔ျပီး ဘ၀နဲ႔ခ်ီျပီး စိတ္ပ်က္လာၾကတယ္၊ ဘ၀ကိုု အားမလိုုအားမရေတြျဖစ္လာတယ္။ ကိုုယ္႔ဘ၀နဲ႔ကိုုယ္ လူစြမ္းလူစေပ်ာက္ျပီး စိတ္ပ်က္အားငယ္လာတတ္တယ္။ ဘ၀ကိုု အဆိုုးျမင္တတ္လာျပီး မေပ်ာ္မရြင္ျဖစ္လာတတ္တယ္။

အေျခအေနတစ္ခုုကိုု ရင္ဆိုုင္ရာမွာ

- မွန္ကန္ေသာ စိတ္ဓါတ္ (Right Attitude) ရိွမယ္၊
- တာ၀န္ယူႏိုုင္စြမ္း (Respondility) ရိွမယ္၊
- အေျခအေနကိုု ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ႏိုု္င္စြမ္း (Proactive) ျဖစ္မယ္ ဆိုုရင္ လူစြမ္းလူစမဲ႔ျပီး အေျခအေနအေပၚမူတည္ ခံစားေနရတဲ႔ဘ၀၊ Conditional ျဖစ္လြန္းတဲ႔ ဘ၀ကေန ရုုန္းထြက္ႏိုုင္ လာမွာျဖစ္တယ္။

အေျခေနတစ္ခုကိုု Proactive မျဖစ္မိလိုု႔၊ အေျခအေနေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မူေတြကိုုရင္ဆိုုင္ရာမွာ တံုု႔ျပန္မူေတြ (Reactions) ဟာ အေၾကာင္းအက်ိဳးနဲ႔ ျမင္ေအာင္ၾကည္႔ တတ္မယ္၊ ျဖစ္တတ္တဲ႔သေဘာကို လက္ခံႏိုုင္မယ္၊ ျဖစ္သင္႔တဲ႔သေဘာကိုု လုုပ္ေဆာင္ရမယ္႔ နည္းလမ္းကိုု ခ်င္႔ခ်ိန္တတ္မယ္၊ Rational ျဖစ္မယ္ဆိုုရင္ ကၽြန္ေတာ္႔မိတ္ေဆြ Ko
Wunna ThanHtun ေျပာခဲ႔သလိုု ျပင္ပအေၾကာင္းတရားေတြျဖစ္တဲ႔ အေျခအေနရဲ႕ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြက အတြင္းစိတ္သ႑န္ကိုု သက္ေရာက္ျပီး ၀မ္းနည္းလြယ္၊ ၀မ္းသာလြယ္တာမ်ိဳးျဖစ္တာ ေလ်ာ႔နည္းလာမယ္။ Sensitive ျဖစ္တာ၊ Over-reactive ျဖစ္တာေတြေရွာင္ရွားႏုုိင္ လာမွာပဲျဖစ္တယ္။

အထက္ကသစ္ပင္ခုုတ္သမားဥပမာမွာ သစ္ခုုတ္သမားဟာ သူရင္ဆိုုင္ေနရတဲ႔ အေျခအေနကိုု ဘယ္လိုုအေကာင္းဆံုုးေျဖရွင္း ရမလည္းမသိဘူး။ Proactive မျဖစ္ဘူးေပါ႔။ သူလုုပ္ေနတဲ႔ အလုုပ္ကိုေသေသခ်ာခ်ာ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မူမရိွတဲ႔ အတြက္ အျခားသူရဲ႕ အယူအဆကိုုလည္း လက္မခံႏိုုင္ဘူး၊ တံုု႔ျပန္မူေတြ ဟာလည္း Preoccupied Mind Set ျဖစ္ေနတယ္။

Preoccupied Mind Set ဆိုုတာ လက္ရိွအေျခေနအစစ္မွန္ ကိုုလက္မခံႏိုုင္ေလာက္ေအာင္ကိုု မိမိမွာ ၾကိဳတင္ယူဆခံစားထားတဲ႔ အေၾကာင္းေတြနဲ႔ ျပည္႔ေနတဲ႔ စိတ္ဓါတ္ခံယူခ်က္ တစ္ခုုျဖစ္တယ္။
က်ဥ္းေျမာင္းတဲ႔ စိတ္ဓါတ္ခံယူခ်က္ပံုုစံတစ္မ်ိဳးျဖစ္တယ္။

တစ္ကယ္ပဲ သစ္ကိုုင္းက်ိဳးက်သြားတာေတာင္မွ လက္ရိွအေျခအေနရဲ႕ အမွန္တရားကိုု ျမင္ႏိုုင္စြမ္းမရိွဘူး။ အေျခအေနကိုုသံုုးသပ္ႏိုုင္စြမ္းေတြဟာလည္း လြဲမွားေနတယ္။

သစ္ခုုတ္သမားအျဖစ္ဟာ ရီေမာစရာ ဟာသဆန္ေပမယ္႔၊ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ကိုုင္တိုုင္ကိုုက သူ႔လိုုလူ႔စြမ္းလူ႔စမဲ႔ ေနတဲ႔ကိစၥေတြအမ်ားၾကီးပါပဲ။ အသိဥာဏ္ပညာျပီးျပည္႔စံုုေနတဲ႔ လူတစ္ေယာက္သာ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ဘ၀ေတြကိုု ျပဇတ္ၾကည္႔သလိုု ထိုုင္ၾကည္႔ေနရင္ အသိဥာဏ္ပညာ (Wisdom) ကင္းမဲ႔ေနလိုု႔ ရယ္စရာ၊ ရင္ေမာစရာျဖစ္ေနတာေတြ အမ်ားၾကီးေတြ႔ေနမွာေသခ်ာတယ္။

~ AMM ~
(Greenhill)



No comments:

Post a Comment